/ ฉันได้รู้ว่าภูเขาสูงหลายลูกที่นี่ไม่อนุญาตให้คนปีนถึงยอด ปีนได้ถึงเขตที่จำกัดเอาไว้ เพราะชาวภูฏานเชื่อว่าบนยอดเขาเป็นเขตและที่อยู่ของเทพเจ้าจากคำถามนี้เลยได้รู้ว่ามีอีกหลาย ข้อห้ามในภูฏาน เช่น ห้ามตกปลา ห้ามสูบบุหรี่ ห้ามเสพกัญชา (ซึ่งเป็นพืชที่หาง่ายมาก ๆ มีอยู่ทุกหนแห่งในภูฏาน) /
-2-
วันนี้ฉันมีนัดกับเฮ็มในช่วงเช้าเพื่อไปยัง วัดตันโก (Tango Monastery) ทางตอนเหนือของหุบเขาทิมพู การไปวัดนี้ต้องเดินขึ้นเขากว่ากิโล ผ่านความเขียวชอุ่มของป่าสนไซปรัส ช่วงเดือนที่ฉันมาอากาศถือว่าหนาวถึงขั้นติดลบ จึงไม่ได้เห็นความงามของดอกโรโดเดนดรอนเบ่งบาน
ระหว่างทางฉันมีคำถามหลากหลายให้เฮ็มช่วยตอบ ฉันอาจใช้เวลาเดินมากกว่านักท่องเที่ยวคนอื่น แต่ก็ได้รู้อะไรหลายอย่างระหว่างทางเช่นกัน คำถามของฉันเริ่มต้นที่ว่า “คุณเคยปีนเขาสูงที่ไหนบ้าง คุณเคยขึ้นหิมาลัยหรือยัง” ฉันจึงได้รู้ว่าภูเขาสูงหลายลูกที่นี่ไม่อนุญาตให้คนปีนถึงยอด ปีนได้ถึงเขตที่จำกัดเอาไว้ เพราะชาวภูฏานเชื่อว่าบนยอดเขาเป็นเขตและที่อยู่ของเทพเจ้า จากคำถามนี้เลยได้รู้ว่ามีอีกหลายข้อห้ามในภูฏาน เช่น ห้ามตกปลา ห้ามสูบบุหรี่ ห้ามเสพกัญชา (ซึ่งเป็นพืชที่หาง่ายมาก ๆ มีอยู่ทุกหนแห่งในภูฏาน)
“แล้วมีคนแหกกฎบ้างไหม” ฉันถาม เขาบอกว่ามีเยอะแยะ อย่างตัวเขาเองก็เคยตกปลา ทุกคนล้วนเป็นมนุษย์ มีความอยาก มีกิเลสกันเป็นธรรมดา เพียงแต่รู้ขอบเขตไม่ได้สร้างความเดือดร้อนให้ใคร
ที่วัดนี้มีความสำคัญคือเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้พระพุทธศาสนาขั้นสูงสุดในประเทศ ที่สถานที่แห่งนี้ฉันได้เห็นจิตรกรรมฝาผนัง 8 สัญลักษณ์มงคลและสังสารวัฏ หรือวงจรชีวิตที่มีความหมายล้ำค่า แสดงสัจธรรมของชีวิตมนุษย์ที่ไม่มีใครหลีกหนีพ้น เฮ็มให้รายละเอียดว่า สมัยก่อนคนอ่านไม่ออก เขียนไม่ได้ การใช้ภาพเขียนในวัดจึงเป็นอุบายอย่างหนึ่งให้มนุษย์ทุกคนเข้าใจเรื่องราวเหล่านี้โดยเท่าเทียมกันกลับจากวัดตันโก ฉันขอให้เฮ็มปล่อยฉันไว้คนเดียวเพื่อจะเดินเที่ยวในเมือง ความจริงคงไม่ใช่เรื่องดีเท่าไร แต่เขาเห็นว่าฉันดูแลตัวเองได้จึงยอม
ฉันแวะไปที่สนามยิงธนู กีฬาประจำชาติของที่นี่ ที่ที่ไกด์ของฉันบอกว่ามีแต่คนสูงวัยเท่านั้นที่เล่น ฉันเจอชายเจ้าของร้านค้าในตลาดหัตถกรรมโดยบังเอิญ เขาแนะนำให้ฉันไปร้านกาแฟ Karma’s Coffee ที่ฮิปที่สุดในภูฏาน ตอนนี้ ฉันเดินหาและหลงทางจนเจอแต่เสียดายที่ร้านปิด
ระหว่างทางฉันสังเกตถึงความเป็นไปในเมืองหลวงหลังจากที่โทรทัศน์เข้ามามีบทบาทในสังคมที่นี่ตั้งแต่ปี 2542 ความเจริญก็หลั่งไหลเข้ามา แต่ที่นี่ก็ยังพิสุทธิ์อยู่มากในสายตาฉัน ยังไม่มีร้านสะดวกซื้อ ผู้คนยังแต่งกายด้วยชุดประจำชาติ แต่ในสายตาคนที่นี่อย่างเฮ็มเขากลับบอกฉันว่า วัฒนธรรมต่างถิ่นแพร่เข้ามาสู่ที่นี่อย่างรวดเร็ว เรื่องของศาสนาไม่ได้มีอิทธิพลกับคนเหมือนเมื่อก่อน ประเพณีโบราณที่เคยสืบทอดทำต่อกันมาถูกละเลย เขาเจอเด็กวัยรุ่นสาวสูบบุหรี่กันเป็นกลุ่ม การแต่งตัวและทรงผมเป็นแนว K-Pop ผู้คนเสพติดสมาร์ทโฟนมากขึ้น คำถามคือ รัฐบาลจะจัดการอย่างไรกับการนำพาความเจริญเข้าสู่ประเทศ โดยกระทบกับวิถีชีวิตดั้งเดิมให้น้อยที่สุด แต่สำหรับฉันแล้ว ที่นี่ก็ยังถือว่าเป็นหนึ่งในประเทศที่ต้องมาเยือนสำหรับคนที่รู้สึกอิ่มตัวทางวัตถุแบบไม่ไหวแล้ว
