Serpentine Pavilion คือศาลาชั่วคราวที่ตั้งอยู่ในสวนสาธารณะ Hype Park ใจกลางกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ โดยในทุก ๆ ปี หอศิลป์ร่วมสมัย Serpentine Galleries จะเชิญสถาปนิกและศิลปินชื่อดังมาร่วมออกแบบศาลาดังกล่าว
Serpentine Pavilion เกิดขึ้นครั้งแรกตั้งแต่ปี 2000 โดยได้เชิญ Zaha Hadid สถาปนิกที่มีชื่อเสียงก้องโลกในช่วงนั้นมาเป็นผู้ออกแบบ นอกจากนี้ในปีต่อ ๆ มายังได้รับเกียรติจากสถาปนิกชื่อดังท่านอื่น ๆ สับเปลี่ยนมาร่วมสร้างสรรค์ศาลาชั่วคราวแห่งนี้ ไม่ว่าจะเป็น Rem Koolhaas, Frank Gehry, SANAA และ Peter Zumthor โดยสถาปนิกแต่ละท่านจะมีระยะเวลาในการก่อสร้างประมาณ 6 เดือน ก่อนจะเปิดใช้งานสาธารณะเป็นเวลา 3 เดือน ระหว่างช่วงปลายฤดูใบไม้ผลิถึงปลายฤดูร้อนของทุกปี (กลางเดือนมิถุนายนถึงต้นเดือนตุลาคม)
และสำหรับการออกแบบพาวิเลี่ยนในปีนี้ Junya Ishigami สถาปนิกดาวรุ่งชาวญี่ปุ่น คือผู้ได้รับเกียรติให้รับหน้าที่ออกแบบ Serpentine Pavilion เป็นคนที่ 19 ซึ่งหลายคนอาจรู้จักเขาจากงาน Kanagawa Institute of Technology Workshop ประเทศญี่ปุ่น กับผลงานการออกแบบที่ท้าทายข้อจำกัดทางโครงสร้างสถาปัตยกรรม โดยให้ความสำคัญกับพื้นที่ว่างไปพร้อม ๆ กับแรงบันดาลใจที่ได้มาจากธรรมชาติ
และสำหรับผลงานการออกแบบของเขาครั้งนี้ มีจุดเด่นอยู่ที่ “หลังคา” โดยพื้นผิวหลังคาเกิดจากการเรียงซ้อนกันของกระเบื้องหิน Cumbrian slate tiles ซึ่งแต่ละแผ่นจะมีขนาดไม่เท่ากันเพื่อเลียนแบบธรณีสัณฐานตามธรรมชาติ นอกจากนี้ยังสร้างความท้าทายด้วยข้อจำกัดด้านโครงสร้างกับการใช้เสาเหล็กจำนวน 106 ต้น เพื่อรองรับหลังคาขนาดใหญ่ที่มีความยาวกว่า 350 ตารางเมตร และมีน้ำหนักของกระเบื้องหินมากถึง 60 ตัน รูปร่างของหลังคาเป็นแบบฟรีฟอร์มหลังคา กันสาดแต่ละมุมจะได้รับการออกแบบให้ลาดลงไปกับพื้นคอนกรีตด้านล่าง ดูเป็นส่วนหนึ่งกับภูมิทัศน์ของสวนรอบ ๆ ได้อย่างลงตัวไม่เคอะเขิน อันเป็นแนวคิดการออกแบบที่ได้รับอิทธิพลมาจาก Free space เพื่อหาความกลมกลืนระหว่างโครงสร้างทางสถาปัตยกรรมกับการจำลองธรรมชาติ ซึ่งถือเป็นซิกเนเจอร์ของ Junya Ishigami ก็ว่าได้
ตัวอาคารมีลักษณะเหมือนภูเขาหิน เมื่อเข้ามาภายในจะให้อารมณ์เหมือนอยู่ในถ้ำ โดยมีส่วนคาเฟ่ให้ผู้คนทั่วไปได้เข้ามานั่งพักผ่อนจิบชายามบ่าย รอบ ๆ จัดวางชุดโต๊ะ-เก้าอี้เหล็กดีไซน์เรียบง่ายคล้ายใบบัว ซึ่งเป็นผลงานการออกแบบของ Junya Ishigami เอง นอกจากนี้ในช่วงฤดูร้อนยังใช้เป็นพื้นที่อเนกประสงค์สำหรับจัดกิจกรรมต่าง ๆ ได้
สำหรับตัวของ Junya Ishigami เอง เมื่อได้มองจากด้านบนลงมายังหลังคาของSerpentine Pavilion เขาจินตนาการว่ามันมีลักษณะคล้ายปีกนกขนาดใหญ่ที่ปกคลุมด้วยแผงขนสีดำ แต่สำหรับผู้เยี่ยมชมท่านอื่น ๆ พวกเขาสามารถมองเห็นศาลาแห่งนี้เป็นรูปลักษณ์ใดก็ได้ตามแต่จินตนาการได้อย่างอิสระ เปรียบดั่งงานศิลปะที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ ผ่านการใช้งานที่เปิดกว้าง ส่งเสริมให้สถาปัตยกรรมนี้มีคุณค่ายิ่งขึ้น
เรื่อง-ภาพ : วิธินันท์ วัฒนศัพท์
อ่านต่อ SOU FUJIMOTO สถาปนิกที่เคยออกแบบ Pavilion Serpentine 2013
