บอลไทย ช่วงนี้กระแสกำลังคึกคักสุด ๆ ซึ่งไม่ใช่เพียงแค่เรื่องราวในสนามเท่านั้น แต่รวมไปถึงเรื่องราวนอกสนามด้วย เราจึงขอรวบรวมเรื่องราวเด็ด ๆ ในแวดวงฟุตบอลไทยที่เกี่ยวข้องกับงานดีไซน์มาฝาก มีอะไรบ้างไปดูกันเลย
1. รีแบรนด์ดิ้ง “ไทยลีก”
สร้างความฮือฮาให้ทั้งวงการฟุตบอลและวงการออกแบบกับโลโก้ใหม่ของฟุตบอลไทยลีก ที่สามารถพูดได้เต็มปากเลยว่าเป็นการพลิกโฉมวงการฟุตบอลไทยในแบบที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ซึ่งคงจะถูกใจแฟนบอลหลายคนที่เคยบ่นเรื่องโลโก้ว่าเชย แถมแต่ละลีกยังออกแบบกันไปคนละทิศละทาง
ปัญหานี้ยุติลงเมื่อทีมบริหารใหม่ของสมาคมกีฬาฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ ได้แสดงแผนงานในการพัฒนาฟุตบอลไทยในช่วง 3 ปี “FA THAILAND ROAD MAP” ด้วยการปรับโครงสร้างการแข่งขันฟุตบอลไทยทั้งระบบ ตั้งแต่การตั้งบริษัท ไทยลีก จำกัด เพื่อเข้าดูแลการแข่งขัน และเปลี่ยนชื่อลีกแต่ละระดับให้อยู่บนพื้นฐานเดียวกันในชื่อ “ไทยลีก” ตามด้วยตัวเลขเพื่อแบ่งระดับ เช่น ไทยลีค1,2,3,4
พร้อมกับการเปลี่ยน “โลโก้” โดยออกแบบขึ้นจากอักษรรูปตัว T ที่ย่อมาจาก Thailand เป็นผลงานการออกแบบของ บริษัท ฟาร์มกรุ๊ป (Farmgroup) ผสมผสานกับลายเส้นที่ได้แรงบันดาลใจมาจากส่วนหัวของช้าง โดยนำฟอร์มในส่วนของงาและงวงช้างมาลดทอนรายละเอียดให้ดูเรียบง่ายขึ้น และปรับให้เข้ากับเส้นโค้งของอักษรตัว T พอดี
หรือหากมองในอีกความหมายหนึ่ง ก็สามารถสื่อถึงการเคลื่อนไหวของลูกฟุตบอลที่วิ่งผ่านอักษรตัว T ส่วนสีได้มาจากสีของมณีนพเก้า อัญมณีสิริมงคล 9 สีของไทย เรียงลำดับให้ทับทิมสีแดงอยู่ตรงกลาง จากนั้นจึงไล่ลำดับไปตามสีต่าง ๆ ของอัญมณี โดยจะมีการนำโลโก้แบบเดียวกันนี้ไปใช้ในทุก ๆ ลีก แต่แบ่งระดับด้วยสีที่แตกต่างกันเพื่อให้จดจำง่าย
การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ไม่ใช่เพียงแค่การเปลี่ยนโลโก้เท่านั้น แต่ยังเป็นการทำแบรนด์ดิ้งทั้งหมด ตั้งแต่ฟ้อนต์รวมไปถึงเพลงประจำการแข่งขันที่แต่งขึ้นมาใหม่ เพื่อให้เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของ “ไทยลีก” ซึ่งถือเป็นครั้งแรกของการออกแบบอาร์ตไดเร็คชั่นให้มีมาตรฐานระดับสากล มีเป้าหมายเพื่อพัฒนาฟุตบอลลีกอาชีพของไทยให้เป็นศูนย์กลางของภูมิภาคอาเซียน สอดคล้องกับการเปลี่ยนกฎเรื่องตัวผู้เล่น โดยเพิ่มโควต้านักเตะอาเซียนเป็นพิเศษเพื่อขยายฐานกลุ่มแฟนบอลไปยังประเทศเพื่อนบ้าน
ต้องขอชื่นชมในวิสัยทัศน์ของสมาคมฟุตบอลยุคใหม่ที่ให้ความสำคัญกับเรื่องงานดีไซน์ และการสร้าง Brand identity ซึ่งเชื่อว่าน่าจะเป็นปัจจัยสำคัญช่วยส่งเสริมการทำการตลาดของไทยลีกให้ขยายความนิยมไปสู่ระดับนานาชาติ หรืออย่างน้อยที่สุดโลโก้สวย ๆ ก็ทำให้เสื้อฟุตบอลของแต่ละทีมน่าซื้อขึ้นเยอะเลยทีเดียว
2. จากช้างน้อยสู่ช้างศึก
ตราสัญลักษณ์แรกที่ปรากฏบนอกเสื้อของทีมฟุตบอลชาติไทย ต้องย้อนไปไกลถึงสมัยรัชการที่ 6 เมื่อทรงพระราชทานตราพระมหามงกุฎเพื่อใช้เป็นสัญลักษณ์ หลังจากนั้นจึงเปลี่ยนมาใช้ธงไตรรงค์ติดบนอกเสื้อให้เป็นมาตรฐานเดียวกันสำหรับนักกีฬาทีมชาติทุกประเภท
จนกระทั่งปี 2545 เริ่มมีแนวคิดการออกแบบโลโก้สำหรับทีมฟุตบอลไทยใหม่ให้แตกต่างจากกีฬาประเภทอื่น โดยได้รับอิทธิพลมาจากทีมฟุตบอลต่างชาติ เช่น โลโก้ทรีไลอ้อนของอังกฤษ นกอินทรีย์สีดำของเยอรมนี หรืออีกาสามขาของญี่ปุ่น
สถานีโทรทัศน์ช่อง 7 สี จึงเป็นผู้ริเริ่มให้มีการประกวดตราสัญลักษณ์ทีมฟุตบอลไทยชื่อ “ทีมไทย” ซึ่งได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี มีผู้ส่งโลโก้เข้าประกวดถึง 4,000 ผลงาน และส่งเป็นรูปช้างเข้ามาถึง 2,700 ผลงาน ผู้ชนะเลิศ ได้แก่ โลโก้ “ช้างศึก”ที่ออกแบบโดย คุณบำรุง อิศรกุล ใช้ลายเส้นรูปช้างชูงวงขึ้น หมายถึง ความยิ่งใหญ่ ความแข็งแกร่ง มีอากัปกิริยาแสดงออกถึงชัยชนะและความดีใจ มีแถบสีของธงชาติไทยพาดตามแนวตั้ง
ทีมชาติไทยใช้โลโก้นี้เป็นครั้งแรกในการแข่งขันฟุตบอลถ้วยพระราชทานคิงส์คัพ ในปี 2545 หลังจากนั้นได้มีการปรับแต่งใหม่ประมาณ 2-3 ครั้ง เนื่องจากแฟนบอลหลาย ๆ คนแสดงความคิดเห็นว่าช้างในโลโก้ดูเป็นช้างที่ดูไม่ดุดันและล้อเลียนว่าเป็นโลโก้ช้างน้อย (ส่วนหนึ่งน่าจะมีผลมาจากฟอร์มการเล่นของทีมชาติไทยในช่วงนั้น)
จนได้แบบที่ใกล้เคียงกับที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน เป็นไอเดียจากแฟนบอลชื่อ คุณรักบอลไทย จากเว็บบอร์ด thailandsusu.com โดยได้ปรับแก้เส้นสายให้ดวงตามีความดุดัน หัวช้างเชิดขึ้น ใบหูตั้ง และมีคางที่ดูพลิ้วเป็นธรรมชาติกว่าเก่า ทั้งยังปรับแถบสีธงชาติจากแนวตั้งมาเป็นแนวนอน และเปลี่ยนตัวอักษรจาก TEAMTHAI เป็น THAILAND เพื่อความเป็นสากล
ด้วยความลงตัวนี้ทำให้โลโก้เวอร์ชั่นแฟนเมดได้รับการนำมาใช้ในสื่อต่าง ๆ เป็นจำนวนมาก จนในที่สุดโลโก้เวอร์ชั่นออริจินัลก็มีการปรับแก้ให้ใกล้เคียงกับเวอร์ชั่นนี้ และใช้เป็นโลโก้ทีมฟุตบอล “ช้างศึก” มาจนถึงปัจจุบัน
3. ชัยนาทเมืองแฟชั่น
ย้อนไปเมื่อปี 2014 ทีมฟุตบอลจากจังหวัดชัยนาทได้ทุ่มงบประมาณกว่า 200 ล้านบาท ในการปรับปรุงทีม นอกจากการซื้อตัวผู้เล่น และการปรับปรุงสนามแข่งขันแล้ว ยังใช้งบประมาณในการสร้างภาพลักษณ์ใหม่แบบ Rebranding ให้กับทีมกันเลยทีเดียว
เริ่มตั้งแต่การเปลี่ยนชื่อทีมจากชัยนาท เอฟซี เป็นสโมสรชัยนาท ฮอร์นบิล (hornbill) ซึ่งแปลว่า นกเงือก สัญลักษณ์ประจำสโมสรและจังหวัดชัยนาท พร้อมกับการเปลี่ยนโลโก้ของทีม แต่ที่สะดุดตาที่สุดคงหนีไม่พ้นชุดแข่งที่ใช้ลายฮาวนด์สทูธ “Houndstooth” หรือที่เรียกติดปากกันว่าลายชิโนริมาใช้บนเสื้อฟุตบอลเป็นครั้งแรก โดยได้คุณจิตต์สิงห์ สมบุญ แฟชั่นดีไซเนอร์จาก Greyhound มาเป็นผู้ออกแบบด้วยแนวคิดว่าว่าชุดกีฬาที่ไม่ใช่เฉพาะใส่เล่นกีฬาอีกต่อไปจึงตั้งใจให้เสื้อฟุตบอลคอลเลคชั่นนี้สามารถใส่แบบลำลองได้ด้วย โดยใช้สีมาเจนต้า (Magenta) ซึ่งเป็นสีหลักของทีมมาตัดกับสีขาว-ดำ และไล่เฉดสีจากอ่อนไปเข้ม
นอกจากนี้ยังมีการลงทุนตกแต่งรถบัสประจำทีมในรูปแบบโอลด์สคูล สร้างความสนใจให้กลุ่มวัยรุ่นและแฟนบอลหน้าใหม่ ถือเป็นการปลุกกระแสในวงการฟุตบอลครั้งใหญ่ที่ทำให้หลายทีมเริ่มหันมาสนใจเรื่องภาพลักษณ์นอกสนามกันมากขึ้น
4. เมื่อลำปางเอฟซีชนะลิเวอร์พูล
เมื่อต้นเดือนตุลาคมที่ผ่านมา FourFourTwo นิตยสารฟุตบอลระดับโลกได้เปิดให้แฟนบอลจากทั่วโลกได้โหวตโลโก้ทีมฟุตบอลที่สวยที่สุด ซึ่งตราสโมสรของ ‘ลำปาง เอฟซี’ ทีมจากศึก ดิวิชัน 1 ของเมืองไทย ได้รับการโหวตให้เป็นโลโก้ที่สวยที่สุดเป็นอันดับ 2 ด้วยผลโหวตถึง 37.5% ด้วยโลโก้ที่มีภาพเงารถม้าสีดำอยู่บนพื้นหลังสีมรกต ซึ่งมีที่มาจากฉายา “รถม้ามรกต” โดดเด่นด้วยลายเส้นที่พลิ้วไหวแต่ดุดัน แสดงอากัปกิริยาของม้าที่กำลังพยศ โดยมีผู้คุมถือแส้นั่งควบคุมอยู่ด้านหลัง สะท้อนให้เห็นถึงความรู้สึกที่แข็งแกร่งของทั้งม้าและผู้กุมบังเหียน
นอกจากนี้ยังออกแบบให้ดูไม่สมมาตรโดยการบิดมุมให้เอียงไปด้านซ้าย แล้วใช้แถบสีดำเน้นบริเวณขอบให้ดูเหมือนเป็นเงา ช่วยให้โลโก้ดูมีมิติความหนามากขึ้น ทั้งหมดนี้น่าจะเป็นเหตุผลที่ทำให้แฟนบอลจากทั่วโลกสะดุดตากับโลโก้จากทีมเล็ก ๆ ในประเทศไทย ที่สามารถเอาชนะทีมฟุตบอลจากลีคชั้นนำของโลกได้ ผู้ออกแบบโลโกนี้ก็ไม่ใช่ใครที่ไหนคือ คุณบำรุง อิศรกุล ผู้ชนะการประกวดออกแบบโลโก้ทีมชาติไทยนั่นเอง
5. ดราม่า ณ ท่าเรือ
กลายเป็นประเด็นดราม่าอย่างยืดยาวในวงการฟุตบอลไทย เมื่อทีมการท่าเรือไทย เอฟซี ได้เปลี่ยนแปลงเจ้าของทีมและผู้บริหารชุดใหม่เมื่อช่วงปลายฤดีกาล 2014 พร้อมกันนั้นยังได้มีการเปลี่ยนตราสัญลักษณ์จากรูปสิงโต ให้เป็นตราสัญลักษณ์รูปม้าขาวซึ่งเป็นปีเกิดของคุณนวลพรรณ ล่ำซำ ประธานสโมสร และใช้งานมานานกว่า 1 ปี ทำให้เกิดกระแสคัดค้านจากแฟนบอลส่วนใหญ่เพราะไม่สอดคล้องกับฉายา “สิงห์เจ้าท่า”
จนกระทั่งเมื่อต้นปีที่ผ่านมาทางสโมสรประกาศว่าจะมีการกลับมาใช้โลโก้รูปสิงโตอีกครั้ง และจัดให้มีการประกวดแบบเพื่อชิงเงินรางวัล 100,000 บาท มีผู้สนใจส่งผลงานเข้าร่วมกว่า 260 แบบ แต่หลังจากที่ทางสโมสรเผยแพร่ผลงานที่ชนะเลิศผ่านทางแฟนเพจเพียงไม่กี่ชั่วโมง ก็มีผู้จับผิดว่าเป็นการลอกเลียนมาจากทีม London Manarchs football ทีมอเมริกันฟุตบอลจากประเทศอังกฤษ จนทางสโมสรต้องออกมาระงับผลการตัดสิน และทำการปรับโลโก้ใหม่โดยอิงจากองค์ประกอบเดิมของคุณโกสินทร์ ประเสริฐศรี ผู้ชนะการประกวด ได้โลโก้ใหม่ที่สมบูรณ์แบบเป็นรูปตัวสิงโตยืนผงาดอยู่หน้าสมอเรือ และมีสีประจำสโมสร ส้ม – น้ำเงิน เป็นพื้นหลัง
ส่วนด้านบนมีผ้าพันคอที่สื่อถึงแฟนบอลที่สนับสนุนทีมมาตลอด สำหรับโลโก้ใหม่นี้ได้ตรวจสอบแล้วว่าไม่ซ้ำใคร และได้ขึ้นทะเบียนทรัพย์สินทางปัญญาเป็นที่เรียบร้อย
ที่มาของข้อมูล
www.gadgets.siamsport.co.th/the-evolution-of-the-thai-soccer-league-logo
www.goal.com/th/news/4280/ฟุตบอลไทย/2016/12/15/30514312/OFFICIAL-สบอลพลิกโฉมไทยลีกใหม่
www.facebook.com/farmgroup
www.gotoknow.org/posts/616355
www.thailandsusu.com/webboard/index.php?topic=371050.0
www.ballthaimania.com/logo-thailand-national-football-team www.pantip.com/topic/35539378
www.thailandsusu.com/webboard/index.php?topic=324887.0
www.tonkit360.com/home/view.aspx?id=3036
www.fourfourtwo.com/th/features/rthmaalampaangkmaa-21-andabsudydtraasomsrfutblsudaenw
www.siamsport.co.th/yamahaleague1/view.php?code=335055
www.fourfourtwo.com/th/news/plukkhwaamepnsingh-thaaeruueprabolokluyliikwan-2016#YZPhVZgdq5QXIukx.99
www.ballthaimania.com/โลโก้สิงห์ท่าเรือ-2016-
www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID=9590000005047
